Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή, όπου το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο θυρεοειδής αδένας σταδιακά να καταστρέφεται και να μην μπορεί να παράγει σωστά τις ορμόνες του. Η μειωμένη έκκριση θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η νόσος Hashimoto προσβάλλει συχνότερα γυναίκες και μάλιστα 3 έως 5 φορές πιο συχνά σε σχέση με τους άνδρες.
Η νόσος Hashimoto επηρεάζει σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να είναι αρκετά και ποικίλουν. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται:
- Μειωμένος μεταβολικός ρυθμός, αύξηση βάρους
- Κόπωση και αδυναμία
- Υπνηλία
- Προβλήματα μνήμης, έλλειψη συγκέντρωσης
- Μελαγχολία και κατάθλιψη
- Ευαισθησία στο κρύο
- Ξηρό δέρμα
- Αδύναμα μαλλιά, τριχόπτωση
- Εύθραυστα νύχια
- Πόνοι στις αρθρώσεις και τους μύες
- Ακανόνιστη ή εκτεταμένη εμμηνορρυσία
- Προβλήματα γονιμότητας
- Μειωμένοι καρδιακοί παλμοί
- Δυσκοιλιότητα
- Πρήξιμο στο λαιμό, τη γλώσσα ή και το πρόσωπο
- Βραχνή φωνή
Η αλλαγή της διατροφής και του τρόπου ζωής γενικά είναι σημείο – κλειδί για την προστασία από άλλες παρενέργειες της νόσου, καθώς τα άτομα που έχουν Hashimoto διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης και άλλων νοσημάτων, όπως υψηλή χοληστερόλη, παχυσαρκία και διαβήτης.
Η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών – και ειδικά ορισμένων από αυτά – παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Πιο συγκεκριμένα:
Ιώδιο
Είναι βασικό μεταλλικό στοιχείο για τη λειτουργία του θυρεοειδούς καθώς είναι απαραίτητο για την σύνθεση της θυροξίνης (Τ4) και της τριιωδοθυρονίνης (Τ3). Το ιώδιο βρίσκεται στο ιωδιούχο αλάτι, στα ψάρια, στα θαλασσινά, στα φύκια, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα αυγά και σε φυτικά τρόφιμα που έχουν καλλιεργηθεί σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Σελήνιο
Το σελήνιο είναι απαραίτητο συστατικό των ενζύμων που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση της λειτουργίας του θυρεοειδή και στην ομοιοστασία των θυρεοειδικών ορμονών. Η υψηλότερη συγκέντρωση σεληνίου βρίσκεται στο θυρεοειδή αδένα Το σελήνιο έχει αποδειχτεί ότι έχει σημαντική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα, στη γνωστική λειτουργία, στην υπογονιμότητα των ανδρών και γυναικών και στο ποσοστό θνησιμότητας. Τροφές πλούσιες σε σελήνιο είναι τα καρύδια Βραζιλίας, ηλιόσπορος, ψάρια και θαλασσινά (τόνος, καβούρια, σαρδέλες, γαρίδες), μοσχάρι, κοτόπουλο, λαχανικά και δημητριακά που έχουν καλλιεργηθεί σε εδάφη πλούσια σε σελήνιο.
Βιταμίνη D
Πολύ συχνά, όσοι έχουν διαγνωστεί με θυρεοειδίτιδα Hashimoto έχουν επίσης χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D (περισσότερο από 90% των ασθενών). Η βιταμίνη D μπορεί να παραχθεί με την έκθεσή μας στον ήλιο για 10-15 λεπτά την ημέρα, ενώ διατροφικά τη βρίσκουμε σε ζωικές τροφές όπως το συκώτι, ο κρόκος του αυγού, τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες, τόνος), το βούτυρο, αλλά και σε εμπλουτισμένα σε αυτήν τρόφιμα του εμπορίου π.χ. γάλα.
Είναι σημαντικό να διασφαλιστούν επαρκή επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό, αφού βοηθούν στην καλύτερη εξέλιξη της νόσου δεδομένου ότι περιορίζουν τα επίπεδα των αντισωμάτων της θυρεοσφαιρίνης και της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (ΤΡΟ).
Σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας θα χρειαστεί η λήψη του κατάλληλου συμπληρώματος.
Σίδηρος & Βιταμίνη Β12
Ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο για τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών και η έλλειψή του μειώνει τη δραστικότητα του ενζύμου TPO. Επιπροσθέτως, έχει βρεθεί ότι το 30% των ασθενών με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα παρουσιάζουν έλλειψη Β12. Γι’ αυτό συνίσταται μια διατροφή πλούσια σε αυγά, κρέας, συκώτι, λιπαρά ψάρια, διατροφική μαγιά, εμπλουτισμένα δημητριακά και γαλακτοκομικά.
Ψευδάργυρος & Χαλκός
Τα δύο παραπάνω ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα για τη μετατροπή των θυρεοειδικών ορμονών στην ενεργή μορφή τους.
Βασικές πηγές τους αποτελούν: ψευδάργυρος: κόκκινο κρέας, γαλοπούλα, ψάρια και θαλασσινά, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, σπανάκι, μπρόκολο, τα όσπρια, // χαλκός: συκώτι, νεφρά, θαλασσινά, κρέας, πουλερικά, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα, πόσιμο νερό.
Υπάρχουν, όμως, και τρόφιμα των οποίων η κατανάλωση καλό είναι να περιορίζεται σε ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Hashimoto. Πιο συγκεκριμένα:
Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη
Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και της δυσανεξίας στη γλουτένη. Πολλοί ασθενείς που πάσχουν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη. Συστήνεται, λοιπόν, τα άτομα που πάσχουν από αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα να ακολουθούν μια διατροφή περιορισμένης γλουτένης, χωρίς βέβαια να είναι απαραίτητο να την αποκλείσουν εντελώς από το διαιτολόγιό τους. Η γλουτένη βρίσκεται κυρίως στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη.
!Κάθε περίπτωση είναι μοναδική και γι’αυτό το λόγο πρέπει να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα.
Τρόφιμα που περιέχουν γοιτρογενή
Τα σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών) και η σόγια απελευθερώνουν φυσικά μία ένωση που ονομάζεται goitrin όταν υδρολύονται ή διασπώνται. Αυτή η ουσία μπορεί να προκαλέσει έλλειψη ιωδίου και συνεπώς να επηρεάσει τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών. Ωστόσο, με την θέρμανση των λαχανικών π.χ με τον βρασμό απενεργοποιείται το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ουσίας και επομένως δεν υπάρχει λόγος να αφαιρεθούν από την διατροφή ενός ατόμου με Hashimoto αυτά τα πολύ ωφέλιμα λαχανικά, απλά να καταναλώνονται κυρίως μαγειρεμένα και με μέτρο.
Στα πλαίσια της αλλαγής της διατροφής και του τρόπου ζωής των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα πολύ σημαντικά είναι και τα ακόλουθα:
- αποφυγή ή περιορισμός της κατανάλωσης ζάχαρης
- προτίμηση φυσικών, όσο γίνεται λιγότερο επεξεργασμένων τροφίμων
- συστηματική άσκηση
- περιορισμός άγχους
H υιοθέτηση μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη στην θυρεοειδίτιδα Hashimoto όπως τη μείωση της κόπωσης και των μυϊκών πόνων, τη μείωση του στρες και τη βελτίωση της διάθεσης, αλλά και τον έλεγχο του σωματικού βάρους